Yeulichsu.edu.vn

Tóm tắt bài 21 lịch sử 12: Xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam (Chi tiết nhất)

Chào mừng bạn đến với website yeulichsu.edu.vn! Chúng tôi chuyên cung cấp các tài liệu học tập môn Lịch sử 12 một cách đầy đủ và chi tiết nhất. Bài viết này sẽ tóm tắt bài 21 Lịch sử 12: Xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam (1954-1965) một cách chi tiết nhất, giúp bạn dễ dàng nắm bắt kiến thức trọng tâm và đạt điểm cao trong các bài kiểm tra, thi cử.

Tình hình và nhiệm vụ cách mạng nước ta sau hiệp định Giơ-ne-vơ 1954 về Đông Dương

1. Tình hình

Sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, chiến tranh xâm lược của Pháp tại Đông Dương, với sự hỗ trợ của Mỹ, đã chấm dứt.

a. Miền Bắc

b. Miền Nam

Do âm mưu của Mỹ và chính quyền Ngô Đình Diệm, đất nước ta tạm thời bị chia cắt thành hai miền.

2. Nhiệm vụ

Miền Bắc hoàn thành cải cách ruộng đất, khôi phục kinh tế, cải tạo quan hệ sản xuất (1954 – 1960)

1. Hoàn thành cải cách ruộng đất, khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh (1954 – 1957)

a. Hoàn thành cải cách ruộng đất

Nhu cầu cải cách:

Nghị quyết cải cách: Ủy ban Cải cách Ruộng đất Trung ương đã ban hành nghị quyết với mục tiêu: “Đẩy mạnh phát động quần chúng thực hiện cải cách ruộng đất”, nhằm huy động sức mạnh của toàn dân vào công cuộc cải cách.

Kết quả cải cách:

Sai lầm và sửa chữa:

Một số sai lầm trong quá trình thực hiện:

Biện pháp sửa chữa:

b. Phục hồi kinh tế và hàn gắn vết thương chiến tranh

Trong kỳ họp thứ IV của Quốc hội khóa I, quyết định được đưa ra là: “Củng cố miền Bắc bằng cách đẩy mạnh và hoàn thành cải cách ruộng đất theo kế hoạch, phục hồi và phát triển kinh tế – văn hóa.”

Nông nghiệp

Công nghiệp

Thủ công nghiệp và thương nghiệp

Giao thông vận tải

Văn hóa và giáo dục

Y tế

c. Ý nghĩa

2. Cải tạo quan hệ sản xuất và bước đầu phát triển kinh tế – xã hội (1958 – 1960)

a. Cải tạo quan hệ sản xuất

Giai đoạn 1958 – 1960

Trong giai đoạn này, miền Bắc tiến hành cải tạo quan hệ sản xuất theo hướng xã hội chủ nghĩa, tập trung vào nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp nhỏ và công thương nghiệp tư bản tư doanh, với trọng tâm là hợp tác hóa nông nghiệp.

Kết quả: Đã cơ bản xóa bỏ chế độ người bóc lột người, thúc đẩy sản xuất phát triển.

Hạn chế:

b. Bước đầu xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội

Kinh tế

Văn hóa, giáo dục, y tế

Miền Nam đấu tranh chống chế độ Mỹ – Diệm, giữ gìn và phát triển lực lượng Cách Mạng, tiến tới “Đồng khởi” (1954 – 1960)

1. Đấu tranh chống chế độ Mỹ – Diệm, giữ gìn và phát triển lực lượng cách mạng (1954 – 1959)

2. Phong trào “Đồng khởi” (1959 – 1960)

Hoàn cảnh bùng nổ phong trào “Đồng khởi”

Trong giai đoạn 1957 – 1959, chế độ Mỹ – Diệm gia tăng khủng bố và đàn áp lực lượng cách mạng:

⇒ Cách mạng miền Nam đối mặt với nhiều khó khăn và thử thách lớn, đòi hỏi cần có biện pháp quyết liệt để vượt qua.

Tại Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 15 (1/1959), quyết định được đưa ra cho phép nhân dân miền Nam sử dụng bạo lực cách mạng để lật đổ chính quyền Mỹ – Diệm.
⇒ Dưới sự chỉ đạo của Đảng, phong trào đấu tranh của quần chúng lan rộng khắp miền Nam, hình thành cao trào cách mạng với phong trào “Đồng khởi”.

Diễn biến chính của phong trào “Đồng khởi”

Ban đầu, phong trào nổ ra ở từng địa phương như: Bác Ái (2/1959), Trà Bồng (8/1959), sau đó lan ra khắp miền Nam thành cao trào cách mạng. Điển hình là cuộc “Đồng khởi” tại Bến Tre.

Từ Bến Tre, phong trào “Đồng khởi” lan ra khắp Nam Bộ, Tây Nguyên và một số khu vực ở miền Trung Trung Bộ.

Kết quả và ý nghĩa

Miền Bắc bước đầu xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội (1961 – 1965)

1. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (tháng 9/1960) tại Hà Nội

a. Hoàn cảnh lịch sử

Trong bối cảnh cách mạng ở cả hai miền Nam – Bắc có những bước tiến quan trọng, miền Bắc đã đạt được những thắng lợi trong việc cải tạo và khôi phục kinh tế, trong khi cách mạng miền Nam có bước nhảy vọt sau phong trào Đồng Khởi. Trong hoàn cảnh đó, Đảng Lao động Việt Nam tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III từ ngày 5 đến 10/9/1960 tại Hà Nội.

b. Nội dung

Đại hội đã đề ra nhiệm vụ chiến lược cho cách mạng của cả nước và từng miền:

Cách mạng ở hai miền có mối quan hệ mật thiết, cùng nhau hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước và thực hiện hòa bình thống nhất đất nước.

Đại hội thảo luận và thông qua Báo cáo chính trị, Báo cáo sửa đổi điều lệ Đảng.

Thông qua kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961 – 1965) để xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.

Bầu Ban Chấp hành Trung ương Đảng, với Hồ Chí Minh làm Chủ tịch và Lê Duẩn làm Tổng Bí thư.

c. Ý nghĩa

Đại hội lần thứ III là một cột mốc quan trọng trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh hòa bình thống nhất đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Đại hội lần này là đại hội xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh hòa bình thống nhất nước nhà.”

2. Miền Bắc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1961 – 1965) xây dựng chủ nghĩa xã hội làm trọng tâm

Nhiệm vụ

Công nghiệp

Nông nghiệp

Thương nghiệp

Giao thông

Giáo dục và y tế

Nghĩa vụ hậu phương

Kết quả và điều chỉnh

Kế hoạch 5 năm đạt nhiều kết quả quan trọng, tuy nhiên ngày 7/2/1965, Mỹ bắt đầu chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất, buộc miền Bắc phải chuyển hướng xây dựng và phát triển kinh tế phù hợp với điều kiện chiến tranh.

Miền Nam chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ (1961 – 1965)

1. Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ ở miền Nam

a. Bối cảnh lịch sử

Cuối năm 1960, chế độ thống trị của Ngô Đình Diệm đã thất bại, khiến Mỹ phải thay đổi chiến lược và thực hiện “Chiến tranh đặc biệt” tại miền Nam từ năm 1961 đến 1965.

b. Âm mưu

Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” là một hình thức chiến tranh xâm lược thực dân kiểu mới. Chiến tranh này được tiến hành bởi quân đội Sài Gòn dưới sự chỉ huy của các cố vấn Mỹ, sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật và phương tiện chiến tranh của Mỹ nhằm chống lại phong trào cách mạng của nhân dân Việt Nam. Mưu đồ chính là “dùng người Việt đánh người Việt.”

c. Thủ đoạn

2. Miền Nam chiến đấu chống “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ

a. Tổ chức lãnh đạo hoàn chỉnh

Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Đảng lãnh đạo nhân dân tiến hành kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang. Các cuộc nổi dậy tấn công địch diễn ra trên ba vùng chiến lược (rừng núi, nông thôn đồng bằng, và đô thị) bằng ba mũi giáp công (chính trị, quân sự, binh vận).

b. Đánh bại kế hoạch Staley – Taylor (1961 – 1963)

Kế hoạch Staley – Taylor: Mỹ dự định bình định miền Nam trong 18 tháng.

Ngày 01/11/1963, Mỹ hậu thuẫn Dương Văn Minh lật đổ Ngô Đình Diệm, khiến chính quyền Sài Gòn rơi vào khủng hoảng trầm trọng.

c. Đánh bại kế hoạch Johnson – Mac Namara (1964-1965)

Quân sự

3. Ý nghĩa

Hy vọng với phần tóm tắt chi tiết này, các bạn học sinh sẽ dễ dàng nắm bắt được nội dung bài 21 Lịch sử 12: Xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam (1954-1965). Chúc các bạn học tập hiệu quả và đạt được kết quả cao trong học tập!